Эрүүл хүнс гэх агуулгыг XX зуунаас түлхүү онцлон судлах болж, зөвхөн энерги нөхөх, биед шаардлагатай шим тэжээлийг нөхөх тухай ойлголтоос давж эрүүл байж, урт наслах хамгийн чухал хүчин зүйл хэмээн үзэх болжээ. Дэлхийн хүн ам 10 жил тутамд 100 саяар нэмэгдэхийн хэрээр хүнсний хэрэгцээ өсөж, 2050 он гэхэд одоогийн хэрэглээ 70 гаруй хувиар нэмэгдэх тооцоо бий. Хоолны ширээн дээрх хүнсний төрөл, сонголт олноор нэмэгдсэн ч бидний хүүхэд, гэр бүлийнхэн маань эрүүл байж чадаж байгаа болов уу?
Гэдсээ цадтал хангалттай идэх биш тэжээллэг хоол хүнсийг сонгож зохистой хэрэглэх нь орчин цагийн хүн төрөлхтний эрүүл мэндийн хамгийн чухал асуудал болжээ.
ТООГООР ТАЙЛБАРЛАХ НЬ
8.000.000: Дэлхий дээр жил бүр тав хүртэлх насны 13 сая хүүхэд эндэж байгаагийн найман сая нь хангалтгүй, буруу хооллолтоос үүдэлтэй байна.
370.000.000: Дэлхий дахинд цар тахлын улмаас 370 сая гаруй хүүхэд сургуулиас нь үнэгүй олгодог үдийн цайнд хамрагдаж чадахгүйд хүрчээ. Үүний улмаас хоолноос авах амин дэм, шим тэжээлийн дутагдалд орох эрсдэлтэй байна гэв.
200: Кальци, цайр болон Д амин дэмийн дутагдал нь хүний биед 200 гаруй өвчин үүсэх шалтгаан болдгийг манай улсад хийсэн судалгаанд дурджээ.
30 гр: Хоногт 300 гр хүнсний ногоо хэрэглэж байж шаардлагатай бичил тэжээлээ авахаар байхад манайхан дунджаар 30-40 гр ногоо хэрэглэж байна.
Эрүүл Хооллох Таваг нь Харвардын Нийгмийн Эрүүл Мэндийн Их Сургуулийн Хүнс Тэжээл судлаач мэргэжилтнүүд, Харвардын Эрүүл Мэндийн Нийтлэгчдийн хамтран гаргасан эрүүл, тэнцвэртэй хооллох арга буюу таны хоолны тавагны хэдэн хувийг ямар хүнс эзлэх ёстой вэ гэсэн зөвлөмж юм. Та гэр бүлдээ болон ажилдаа хоол бэлдэж авч явахдаа ч энэхүү удирдамжийг дагахыг зөвлөж байна. Эрүүл хооллох тавагны зөвлөмжийг хэвлэж аваад хөргөгчийн дээр нааснаар та өдөр бүр эрүүл, тэнцвэртэй хооллохыг санах болно!
- Хоолныхоо дийлэнх хэсгийг хүнсний ногоо, жимс жимсгэнээр бүрдүүлэх - тавагны ½:
Олон өнгө, төрөл байх тусмаа сайн. Эрүүл Хооллох Тавагны зөвлөмжид төмс нь хүнсний ногоонд ордоггүйг санаарай. Учир нь төмс цусан дах сахарын хэмжээнд сөргөөр нөлөөлдөг.
- Бүхэл үрийн бүтээгдэхүүн хэрэглэх – тавагны ¼:
Бүхэл, боловсруулаагүй үрийн бүтээгдэхүүн болох бүхэл буудай, арвай, бүтэн боловсруулаагүй буудай, кинуа, овъёос, бор будаа, мөн эдгээрээр хийсэн хүнсний бүтээгдэхүүн сонгож хэрэглэх. Тухайлбал бүхэл буудайгаар хийсэн паста нь цусны сахар болон инсулинд цагаан талх, цагаан будаа, боловсруулсан үрийн бүтээгдэхүүн хэрэглэснээс бага нөлөөлдөг.
- Уураг хэрэглэх – тавагны ¼:
Загас, тахиа, шош, самар зэрэг нь эрүүл мэндэд сайн бөгөөд олон төрлийн уураг авч болох хоолны сонголтууд юм. Эдгээр хүнсний бүтээгдэхүүнүүдийг салат болон хүнсний ногоонуудтай хамт идэхэд тун тохиромжтой. Улаан махны хэрэглээг хязгаарлах, ялангуяа боловсруулсан махнууд болох гахайн утсан мах, хиамнаас татгалзаарай.
- Ургамлын гаралтай эрүүл тос хэрэглэх – зохистой хэмжээгээр:
Оливын, канолын, шар буурцгийн, эрдэнэшишийн, наранцэцгийн, самрын тос зэрэг ургамлын гаралтай эрүүл тосыг сонгож хэрэглээрэй. Устөрөгчөөр хагас баяжуулсан өөрөөр хэлбэл биед хортой транс тосноос татгалзах нь зүйтэй. Мөн өөх тосны хэмжээ бага гэсэн хаягтай бүтээгдэхүүн болгон эрүүл байдаггүйг санаарай.
- Ус, кофе, цай уух:
Чихэрлэг зүйл уухаас татгалзаж, сүү, сүүн бүтээгдэхүүнийг өдөрт 1-2 аяга, харин жимсний шүүсийг өдөрт 1 жижиг аяганаас ихгүй хэмжээгээр хэрэглэх нь зүйтэй.
- Хөдөлгөөнтэй, идэвхтэй амьдрах:
Эрүүл Хооллох Таваг санамжийн зүүн доод булан дах гүйж буй улаан хүний дүрс нь дасгал хөдөлгөөнтэй, идэвхтэй байх нь жингээ барихад чухал гэдгийг давхар сануулж байгаа юм.
Эрүүл Хооллох Тавагны гол санаа нь хоолны чанарт анхаарлаа хандуулах юм.
Ямар төрлийн нүүрс ус хэрэглэх нь ямар хэмжээтэй нүүрс ус хэрэглэхээс илүү чухал байдаг. Учир нь хүнсний ногоо (төмснөөс бусад), жимс, бүхэл үр, шош зэргээс авч буй нүүрс ус нь бусад нүүрс уснаас илүү эрүүл болно.
Эрүүл Хооллох Таваг нь мөн чихэрлэг ундаа уухаас татгалзахыг зөвлөдөг. Учир нь эдгээр ундаанууд калори ихтэй мөн тэжээллэг чанар багатай байдаг.
Эрүүл Хооллох Таваг нь хэрэглэгчдийг эрүүл тос хэрэглэхийг зөвлөдөг ба өдөрт авах эрүүл тосны калорийн дээд хэмжээг хязгаарладаггүй юм.
